Yabancı belgelerin tercümesi yasallaşdılıması. La Hey Sözleşmesi

Uluslararası yasal tecrübelerde devlet organları ve özel şahıslar, ve tabii, onlra hizmet yapan avukatlar başka devletlerden gelen belgelerin (çevirinin) tasdiği ve tercümesi ile karşılaşmalı oluyorlar. Tipik misal: yabancı devlette temsilcilik açan şirket, o ülkenin devlet kaydıyatı yapan organlarına çeşitli kuruluş evrakları takımı takdim etmelidir. Hemen şirket yabancı ülke bankada hesap açmak isterse, işbu bankaya kendi evraklarını takdim etmelidir, ve b.

Belli ki, yabancı senedler onlardan yapılan çeviriler potensial problem kaynağıdır. Diyelim ki, İsveçre bankasının avukatları, İsveçre şirketinin senedlerinin çeşitlerini, yasallaştırma usullerini güzel biliyorlar ve b. Ama, eğer bu bankada yabancı şirket hesap açmak isterse? Adeten bu problem sefir tasdiği vasıtası ile çözülüyor. Yani, şirketin senedleri önce kayıtlı olduğu yerde, sonra da konsoloslukta ve ya büyükelçilikte tasdiklendirilmelidir. Bu ameliyat yabancı dokumanın yasallaştırılması (yasal güç verilmesi) adlanıyor. Aynı sonuç belgenin konsolosluk hizmeti tarafından yasallaştırılması ile de alınabilir. Ancak, konsolosluklar adeten böyle tasdiklere isteksizce bakıyor.

Önce öyle düşünüle bilir ki, burada öyle bir karışık şey yoktur, ama aslında, işlemin genelde beklenmeyen uzun süründürmecilikle neticelenmesi olasılığı var. Birincisi, konsolosluk belgeleri (veya tercümeler) değil, her hangi belli görevli şahsın imzasını tesdik eder. İkincisi, senedin tasdiğine çok zaman ister Dışişleri Bakanlığınca, ister se de konsoloslukca görev dışı iş gibi bakılıyor. Bu sebeble, tasdikleme çok uzun süre bilir.

İşte sened tasdiğinin kolaylaştirilması ve birtek sisteme getirilmesi için 5 Ekim 1961 imzalanmıştır. Sözleşme La Hey’de özel şahıs kanunları yönünde devamlı çalışan Uluslararası kanunverici örgüt çerçevesinde imzalanmışdır. Sözleşmenin resmi ismi "Yurt dışından getirilen evrakların konsolosluk tasdiğinin İptalı Sözleşmesi"dir.

Tasdikleme işinin özü senede menşe ülkesinde adına "Apostil" denilen (harfi manası - "yazı" demekdir) özel bir sertifika eklenmesidir. O, senedin sayfasına ve ya ek sayfaya basılmış kare mühür ve imza(lar)dan oluşuyor. Sertifika, Sözleşme taleplerince, standart gorünüşlü olmalı, icinde numaralanmış şekilde menşe ülkesi, imzalayan şahsın görevi, tasdik yeri ve tarihi, kayıt sayısı bilgileri ve sorumlu makamın mühürü olmalı. Sertifikanın üst köşesinde mutlaka "APOSTILLE (Convention de la Haye du 5 octobre 1961)" yazısı olmalıdır.

Her ülke böyle tasdiğe yetkisi olan devlet makamı(ları) tayin ediyor. Genelde işbu makam Adliye Bakanlığı ve örgütleri oluyor. Türkiyede belediye başkanlıkları, alt bölümleri, kaymakamlıklar ve muhtarlıklar da işbu yetki sahibidir. Evrakta, La Hey’deki Sözleşmeye katılan her hangi ülke menşeli a p o s t i l varsa, başka devlette kullanıla bilmesi için diğer tasdiğe gerek yoktur. Ancak bazı ülkelerde senedin çevirisi lazım oluyor ve ona göre Size çeviri hizmeti gerekebilir.

Sözleşme şartlarınca apostil vurulması (bu proses çok zaman tercümeler le ilgilidir, yani çeviri olmadan kullanılamıyor) lazım olacak yalnız resmi belgelerdir, yani devlet yetkilisinin imzaladığı belgeler, noter belgeleri, tercümeler ve b. Bu usulle yalnız senedi imzalayan görevli şahsın, noterin imzasının gerçek olduğu tasdikleniyordur. Tasdikleme belgenin (çevirinin) içerindeki bilgilere ait değil ve bu hiç söz konusu da olamaz. Bilgilerin tam ve düzgünlüğünün sorumluluğu senedi düzenlemiş olan şahsa düşüyor. Tercümeler ise yasallaşmadan sonra yahut, noterden da sonra olabilir. Bizim tavsiyemiz - belge tam hazır olduğu zaman tercüme edilmelidir.

İlk sayfaya Son sayfaya

Yabancı belgelerde yasallaştırma gerekmeyen haller de mevcuttur. Bunun için iki ülke arasında özel tasdiği iptal eden başka anlaşmanın olamsı gerekiyor. Bu halde belgelerin (onlardan edilen tercümeler) menşe ülkesinde kanun talebince tasdik olunduğu düşünülüyor.

Örneğin, Minsk'de 22 Ocak 1993 tarihinde Bağımsız devletler Birliği çerçevesinde imzalanmış (28 Mart 1997-de değişiklikler yapılmış) olan Anlaşma. Anlaşmanın tam ismi "Vatendaşlık, aile ve cinayet işlerinde Karşılıklı yasal yardım Anlaşması"dir. Anlaşmada çok maddeler yer almış, bizi maraqlandıran yalnız 13-cü maddedir (senedlerin yasal güce girmesi şartları). Maddenin özünü izah eden birinci bendi aşağıda getirilmiştir:

"Anlaşma imzalamış ülkelerden birinin arazisinde belli bir şekilde düzenlenerek, yetkili devlet memuru tarafından tasdik olunmuş ve armalı mühürle tasdiklenmiş belgeler, anlaşmaya katılan diğer devlet arazisinde başka özel tasdiği talep olunmadan kabul ediliyor ve yasal gücü maliktir."

Resmi belgeler, konsolosluk tasdiğinden veya a p o s t i l vurulmasından sonra, ve ya kendi arlarında anlaşması olan ülkelerin dahili kurallarınca tasdiğinden sonra, başka devlet arazisinde kullanıla bilir. Ama, bazen bu belgelere noter tasdikli çeviri istiyorlar. İşte belge+tasdik+noterli tercüme edilmiş belgeler artık diğer ülke arazisinde serbest kullanılabilir, yani onların noter tasdikli sureti yaptırılabilir, resmi makama, banka ve ya diğer makamlara sunulabilir. Söylediğimiz gibi, çoğu zaman belgeler noterli ve apostilli tercümeler şeklinde isteniyordur.

La Hey’de Sözleşme imzalamış ülkelerinin listesiniı incelerken, bazan Uluslararası ticarete ilgisi ola bilecek yasal birimler, müstemleke ve ya asılı devletler içinde, misal, Britaniya’ya ait Virgin adaları (BVA), Cebelitarık, Hollanda Antil adaları ve s. olacağı da göze alınmalıdır. Çok zaman, diyelim ki BVA-da tasdik olunmuş belgeler, genel kurallarca başka ülkeler tarafından kabul edilecekdir. Ama, bu belgenin, misal, İspanya’da kabul edileceği şübhe doğuruyor, çünki İspanya söz konusu anlaşmanın Cebelitarık için kullanıldığı halde, tanımayacağı hakkında beyanname yapmışdir.

Yasal yardım Anlaşmasına gelince, bazan aralarında işbu sözleşmenin olmasına rağmen, her hangi bir ülke siyasi tanzimler maksadıyla belgenin yasallaştırmasını talep edebilir. Tebii ki, bu talebe itiraz edilebilir, Uluslararası anlaşmalarınn yerli makam kararlarından üstünlüğünü isbat etmeye kalkılabilir. Ama bizce söz konusu kaşenin vurulması daha kolaydır (çabukdur).

Yekun olarak kaydedelim ki, evrakların (tercümeleriin) tasdiği ve tercümesi işinde anlaşılmazlıklardan kaçıla bilmesi için apostilin diğer tasdik çeşidinden farklı olduğu göze alınmalıdır. Eğer tasdiğin şekli La Hey anlaşması taleplerine tam uymuyorsa - bu a p o s t i l değildir. Hatta tasdikli belgelernin (veya onlardan tercümeler) mütlaka Sözleşmeye katılan diğer devletler tarafından kabul edileceği garantili değildir. Karşılıklı yasal yardım anlaşmasına katılanlar işbu sorunu aradan kaldırmışlar.

İlk sayfaya Sayfa 2-ye